به نقل از «ایمنا»

ثبت جهانی «هگمتانه»، آغاز راه توسعه در گردشگری همدان

تاریخ انتشار: ۶ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۶۸۱۸۹

هگمتانه، به عنوان یکی از معدود شهرهای باستانی زنده در جهان، دارای ارزشی در مقیاس جهانی است و ثبت جهانی این مجموعه، آغاز راهی در توسعه گردشگری و پویایی شهر همدان خواهد بود.

به گزارش ایمنا، هگمتانه که در پارسی میانه «همتان» و در پارسی نو «همدان» نام دارد، با حدود سه هزار سال قدمت، نخستین پایتخت ایران در زمان مادها و پایتخت تابستانی هخامنشیان بوده است که در کنار آتن، رم و شوش، یکی از کهن‌ترین شهرهای زنده جهان به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گفته مورخان، «دیاکو» بانی هگمتانه، پس از به قدرت رسیدن، قصری بزرگ متشکل از هفت قلعه تو در تو ساخت. پلیبیوس، مورخ یونانی درباره این قصر نوشته است: «در دامان کوه اورانتس، هگمتانه با قلعه و ارگ مستحکم و حیرت‌آوری قرار گرفته و قصر شاهی در داخل آخرین قلعه آن استوار گردیده است. وضعیت ساختمانی، آرایش عجیب و تزئیناتی که در ان به کار رفته به نحوی است که توصیف آن مبالغه‌آمیز می‌باشد. چوب‌های مصرف شده در آن با لایه‌ای از زر و سیم پوشیده شده‌اند. درها، ستون‌ها و رواق‌های آن با هزاران گونه کنده‌کاری و نقش و نگار آراسته شده‌اند. یک دیوار بی‌پیرایه و یک تیر عاری از زیور، در آن کاخ دیده نمی‌شود. حتی کاشی‌هایی که زینت‌بخش دیوارهای درونی قصر هستند با پوششی از آب نقره، سیم اندود شده‌اند و همه چوب‌ها از جنس سرو و کاج هستند.»

مورخ یونانی دیگر به نام کتزیاس که پزشک اردشیر دوم هخامنشی نیز بوده است، درباره هگمتانه می‌گوید: «سمیرامیس ملکه آشور، بعد از دیدن وضعیت شهر و موقعیت مناسب آن دستور داد تا برای او در آن‌جا کاخی بسازند و وقتی دید در شهر کمبود آب وجود دارد، دستور داد با صرف هزینه‌ای هنگفت، نهری ساختند و آب دریاچه‌ای را که در آن سوی کوه اورنت قرار دارد، به این شهر سرازیر کردند.»

چنین توصیفات و اقداماتی در جهان باستان با امکانات و علم آن روزها، نشان از تمدن قوی و اصالت زندگی در این منطقه دارد و لیاقت این منطقه را برای ثبت جهانی اثبات می‌کند.

ارزیاب یونسکو: ثبت جهانی «هگمتانه» شدنی است

به تازگی چسن چمالی (chassan chemali) ارزیاب یونسکو به منظور بازبینی مستندات برای ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان به این استان سفر کرد تا شرایط را برای ثبت جهانی هگمتانه بررسی کند. وی در دیدار با علی دارابی قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون میراث‌فرهنگی، نظرات اولیه خود را درباره شرایط پرونده «منظر تاریخی هگمتانه و همدان» برای ثبت جهانی بیان کرد.

هگمتانه نشانه تاریخی ایرانیان از دوران مادها است

دارابی در این دیدار می‌گوید: همدان نشانه تاریخی ایرانیان از دوران مادها است، اهمیت ثبت جهانی همدان و هگمتانه به این دلیل است که ادوار تاریخی مختلف ایران را روایت می‌کند.

وی می‌افزاید: اگرچه آرامگاه حکیم و طبیب بزرگ ایران، بوعلی سینا در همدان و هگمتانه قرار دارد، اما این شهر نمادی از تنوع فرهنگی و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان است. چشم‌انتظار ثبت جهانی هگمتانه هستیم و مردم ایران قدردان افرادی هستند که حافظ فرهنگ و تمدن‌شان باشند.

ارزیاب یونسکو: ثبت جهانی هگمتانه شدنی است

چمالی، ارزیاب یونسکو نیز می‌گوید: در چند روزی که در همدان بودم، گروه پاسخگویی همراه من بود و با توجه به اینکه هگمتانه عرصه بزرگی دارد، آثار زیادی دیدم و اطلاعات خوبی درباره پرونده به من ارائه شد.

وی می‌افزاید: من قبل از سفرم به همدان، پرونده را مطالعه کرده‌ام و معتقدم ظرفیت زیادی برای ثبت جهانی دارد و بر اساس مشاهده‌ای که داشتم، ثبت جهانی آن شدنی است.

ارزیاب یونسکو اظهار کرد: یکی از موارد مهم این پرونده، انسان‌محور بودن آن است، مثلاً در بازار دیدم که مردم، سنت‌های قدیم خود را حفظ کرده‌اند و زندگی در جریان است. همچنین یکی از موارد مهم این بود که نمایندگان اصناف، بازار و نماینده سمن‌ها راضی بودند و هماهنگی خوبی با سازمان‌های دولتی به شکل روزانه دارند که بسیار مهم است.

ثبت جهانی هگمتانه، همدان را به مقصد مهم گردشگران خارجی تبدیل می‌کند

علیرضا قاسمی، استاندار همدان نیز در دیدار با ارزیاب یونسکو می‌گوید: ثبت جهانی هگمتانه همدان را به یکی از مقاصد مهم گردشگران خارجی تبدیل می‌کند و در رشد و توسعه این استان مؤثر واقع خواهد شد.

وی می‌افزاید: با ثبت جهانی هگمتانه در صنعت گردشگری همدان شاهد تحول خواهیم بود.

استاندار همدان اظهار می‌کند: ثبت جهانی هگمتانه و مرکز تاریخی همدان به حفظ و صیانت بهتر از آثار تاریخی این کهن شهر کمک می‌کند.

قاسمی اظهار می‌کند: این اتفاق همچنین در معرفی هرچه بهتر همدان و آثار تاریخی آن به جهانیان مؤثر واقع خواهد شد.

در ادامه این نشست ارزیاب یونسکو از بازدید این تیم و فرایند ثبت جهانی آثار واجد شرایط در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد را تشریح و اظهار امیدواری کرد پرونده ثبت جهانی هگمتانه در آینده نزدیک مورد بررسی و تأیید قرار بگیرد.

ثبت جهانی هگمتانه منجر به رشد چرخه اقتصادی شهر می‌شود

بهرام توتونچی، کارشناس باستان‌شناسی می‌گوید: ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» علاوه بر پویایی، موجب رشد چرخه اقتصادی شهر می‌شود.

وی با بیان اینکه همدان به لحاظ ثبت آثار تاریخی در یونسکو نسبت به سایر شهرهای کشور عقب افتاده بود اظهار می‌کند: امید است ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» بتواند جایگاه این کهن‌شهر را از نظر معرفی بناها در سطح بین‌المللی نمایان سازد.

وی می‌افزاید: نگاه بین‌المللی به ثبت جهانی هگمتانه، باعث می‌شود تورگردانان خارجی که به شهرهای دارای ثبت جهانی توجه می‌کنند، همدان را هم جزو مقاصد گردشگری خود قرار دهند.

این کارشناس باستان‌شناسی با اشاره به اینکه ثبت جهانی «هگمتانه و مرکز تاریخی همدان» علاوه بر پویایی موجب رشد چرخه اقتصادی در شهر می‌شود می‌گوید: پس از ثبت جهانی، گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند، بخشی از وقت خود را به همدان اختصاص می‌دهند که در وضعیت اقتصادی و اجتماعی شهر تأثیر مثبتی خواهد داشت.

وی با بیان اینکه در سیستم بین‌المللی قرار می‌گیریم باید تابع قوانین و مقررات بین‌المللی بود می‌افزاید: ثبت این محور و مجموعه، تازه آغاز کار همدان است و با قرار گرفتن در شیوه نامه بین‌المللی، باید برای رفع ریز به ریز چالش‌های این مجموعه مطابق با نگاه فنی و تخصصی بین‌المللی تلاش شود.

توتونچی با تاکید بر اینکه همدان قابلیت جهانی شدن را دارد بیان می‌کند: آمادگی برای جهانی شدن حاصل چندین هزار ساعت کار بی‌وقفه کارشناسان میراث فرهنگی در دهه‌های قبل است که امید می‌رود نتیجه‌بخش باشد و بتوانیم در کنار آن، ثبت جهانی دو کاروانسرای تاج‌آباد و فرسفج را نیز داشته باشیم.

وی می‌افزاید: گنبد علویان در فهرست آثار جهان اسلام ثبت شده که موجب شناخت همدان و معرفی آن به جامعه بین‌الملل می‌شود. وقتی یک مجموعه ثبت جهانی می‌شود، در سایت‌های خاص یونسکو قرار می‌گیرد و باعث می‌شود بستر مناسبی برای معرفی آثار باشد.

وی نگاه مردم و فرهنگ‌سازی برای ثبت جهانی را مهم می‌داند و خاطرنشان می‌کند: گردشگران خارجی معمولاً در فصل پاییز و بهار حضور می‌یابد که باید مردم نیز برای این موضوع آمادگی لازم را داشته باشند.

ارزش مجموعه فاخری تپه هگمتانه، فراتر از مقیاس ملی است

محمد سعید ایزدی، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا، در خصوص ثبت جهانی هگمتانه می‌گوید: تپه هگمتانه مجموعه فاخری است که ارزش آن فراتر از مقیاس ملی است و امیدواریم فرایند ثبت جهانی آن هر روز پیگیری شود و به نتیجه نهایی برسد.

وی می‌افزاید: ثبت جهانی این مجموعه ارزشمند از ابعاد مختلفی قابل توجه است. نکته مهم این است که ما توانستیم یادگار گذشته خود را که در لایه‌های مختلف تاریخی در دوران مختلف تاریخی جمع‌آوری شدند و چنین اثری را به وجود آوردند، به جهان و جهانیان معرفی کنیم.

ایزدی ادامه می‌دهد: ثبت جهانی هگمتانه این امکان را برای ما فراهم می‌کند که بتوانیم مبلغ پیشینه و تاریخ و تمدن خود باشیم. توجه مسئولان و متولیان به ارزش‌های این اثر، نکته حائز اهمیت در ثبت جهانی مجموعه هگمتانه است؛ بنابراین طبق دستورالعمل‌های بین‌المللی، مراقبت و حفاظت از آن تحت این چهارچوب‌ها قرار می‌گیرد و دست‌اندازی به حریم و عرصه اثر به حداقل خواهد رسید و برخورداری از این چهارچوب‌های حقوقی می‌تواند کمک شایانی به حفاظت از این مجموعه ارزشمند کند.

وی می‌افزاید: مقیاس هگمتانه فراتر از ملی و در مقیاس جهانی است؛ اما شاید شهروندان همدانی نیز شناخت درستی از این مجموعه تا به امروز نداشته‌اند و ممکن است حتی پای خود را در هیچکدام از این آثار به جا مانده و حفاری‌هایی که انجام شده نگذاشته باشند.

ایزدی اظهار می‌کند: شاید این اتفاق بتواند ذهن ما را روشن کند و بار دیگر به سمت مکانی که متعلق به همه ما است دعوت کند و این حس تعلق است که می‌تواند بزرگترین پشتوانه حفاظت از این مجموعه باشد. حفاظت از این مجموعه وظیفه همه ما بوده و این وظیفه، راه‌حلی جز آشنایی ما و پشتیبانی کردن ما از آن ندارد.

به گزارش ایمنا، تا کنون ۲۶ مورد از مکان‌های تاریخی-فرهنگی و طبیعی ایران با عنوان میراث جهانی به ثبت رسیده‌اند. این فهرست شامل ۲۴ مورد از میراث فرهنگی و ۲ اثر میراث طبیعی است.

هر چند هگمتانه در ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شماره‌ی ۲۸ به ثبت آثار ملی رسیده است، و هم اکنون با کاربری موزه بازدید از آن برای عموم آزاد است، اما تثبیت و معرفی آن تحت عنوان یک اثر تاریخی جهانی به آن جایگاه ویژه و پر اهمیتی در جهان می‌بخشد که می‌تواند علاقمندان به گردشگری در اقصی نقاط دنیا را به همدان بکشاند و این شهر را به عنوان شهری توریستی در دنیا معرفی کند و همدان می‌تواند از رهگذر حضور توریست‌های داخلی و خارجی به رونق کسب و کار و در پی آن رشد اقتصادی مطلوب و مناسب دست پیدا نماید.

کد خبر 683388

منبع: ایمنا

کلیدواژه: همدان هگمتانه تپه هگمتانه ثبت جهانی هگمتانه ثبت جهانی آثار تاريخی ثبت جهانی یونسکو شهر باستانی آتن هخامنشیان شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق هگمتانه و مرکز تاریخی همدان ثبت جهانی هگمتانه گردشگران خارجی برای ثبت جهانی ارزیاب یونسکو میراث فرهنگی بین المللی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۶۸۱۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ثبت میراثی از جهان اسلام در بروجرد

عطا حسن پور با اشاره به ثبت ملی ۲۰ مسجد در استان لرستان گفت: مسجد جامع بروجرد برای ثبت به عنوان میراث جهان اسلام به آیسسکو (سازمان جهانی اسلامی برای آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ) پیشنهاد شده است تا در روند ثبت جهانی قرار گیرد.

«عطا حسن‌پور»، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان درباره تعداد مساجد تاریخی ثبت ملی و جهانی استان لرستان گفت: در استان لرستان درحدود ۲۰ مسجد ثبت ملی شده است و مسجد جامع بروجرد برای ثبت به عنوان میراث جهان اسلام به آیسسکو پیشنهاد شده است تا در روند ثبت جهانی قرار گیرد.

مسجد جامع بروجرد کهن ترین مسجد لرستان شناخته می شود

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان درباره کهن ترین مساجد تاریخی استان لرستان توضیح داد: کهن ترین مسجد لرستان مسجد جامع بروجرد است که مربوط به قرون اولیه اسلام است و بر روی یک آتشکده دوران ساسانی بنا نهاده شده است؛ این مسجد در دهه ۶۰ توسط مهندس «محمد معیار» و «مقدسی» باستان شناس مورد کاوش قرار گرفته و پس از بررسی باستان شناسی لایه‌های مختلف می بینند این مسجد بر روی یک آتشکده ساسانی بنا شده است، بنابراین مسجد جامعه بروجرد یکی از کهن‌ترین مساجد لرستان به حساب می‌آید. بعد از مسجد جامع، مسجد امام خمینی بروجرد متعلق به دوران قاجار قرار دارد که از این مسجد به عنوان بزرگترین مسجد غرب کشور یاد می‌شود و از مسجد جامع بروجرد به عنوان کهن‌ترین مسجد جامع غرب کشور نام برده می‌شود.

سنگ نوشته های اسلامی لرستان متعلق به قرن چهارم هجری قمری است

عطا حسن پور در پاسخ به این سئوال که در استان لرستان کتیبه های بسیاری وجود دارد که هر کدام بیانگر یک دوره تاریخی است، مهمترین کتیبه های دوران اسلامی کدام کتیبه هاست و مربوط به کدام دوره تاریخی است؟ گفت: کتیبه‌های دوران اسلامی لرستان در قرن چهارم هجری قمری به فرمان حاکم و ثروتمند لرستان بنام «ابونجم بدر بن حسنویه» نگاشته شده است؛ این حاکم از خود آثار بزرگی را به یادگار می‌گذارد از جمله پل‌های تاریخی لرستان را که برای راحتی مسافرینی که در مسیر عتبات عالیات و حج تردد دارند می‌سازد و بر روی این پل‌ها کتیبه‌هایی نصب می‌کنند، همچنین در سال ۳۷۴ هجری قمری بر روی پل تاریخی و بزرگ «کلهر» بر دیواره کوه کتیبه غیر منقول حکاکی می شود که هنوز هم این کتیبه وجود دارد؛ بر روی پل تاریخی کشکان در مسیر خرم آباد به کوهدشت و عراق کتیبه ای نصب بوده که الان این کتیبه در موزه قلعه فلک الافلاک نگهداری می‌شود این کتیبه بین سال های ۳۸۹ تا ۳۹۹ هجری قمری ساخته شده است .

وی افزود: بر روی پل «گاومیشان» در مسیر خرم آباد به پل دختردر استان ایلام و دره شهر تصویری یک کتیبه وجود دارد که شکسته شده است؛ همچنین کتیبه دیگری مربوط به قرن چهام هجری قمری به نام «سنگ آبدان بدر» در خرم آباد وجود ارد که در آن یک آب انبار وقف مردم و زائرین عتبات عالیات و حج بوده و اکنون در موزه باستان شناسی فلک الافلاک موجود است .

حسن پور یادآور شد: یکی از کتیبه های دیگری که از قرن چهارم هجری قمری از حاکم لرستان وجود دارد کتیبه ای است که در مقبره« امامزاده زید بن علی» خرم آباد است ، این کتیبه را «بدر بن حسنویه» زمانی که مقبره امامزاده زیدبن علی را ساخته اند نگاشته شده است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان اظهار کرد: بزرگترین سنگ نوشته در استان لرستان یک سنگ نوشته تاریخی در در دل شهر خرم آباد در کنار جاده اصلی خرم آباد به خوزستان مربوط به قرن ششم هجری است و به خاندان «آل برسوق » دست نشانده سلجوقیان تعلق دارد؛ این کتیبه با «بسم الله الرحمن الرحیم» شروع می‌شود و در چهار سطر بر روی مکعب سنگی نوشته شده؛ در واقع در این کتیبه « ظهیرالدین سپهسالار ابوسعید» حاکم وقت خرم آباد قوانین شهر را نوشته اند و در وردی شهر قرار دادند تا هر کس وارد شهر می شود این قوانین را بخواند.

زیرساخت های گردشگری مذهبی برای زائران در بقاع متبرکه استان لرستان فراهم است

عطا حسن پور در پاسخ به این سئوال که چگونه از ظرفیت مساجد تاریخی و بقاع متبرکه استان لرستان در توسعه گردشگری مذهبی می شود استفاده کرد؟ توضیح داد: در استان لرستان چندین مقبره امامزادگان وجود دارد که نه تنها مورد احترام لرستانی‌ها بلکه مورد احترام استان‌های همجوار نیز می‌باشد به عنوان مثال در شهرستان کوهدشت در مرز استان لرستان با استان ایلام «امامزاده شاهزاده محمد» قرار دارد که یکی از امامزاده‌های واجب تعظیم برای مردمان این دیار است؛ بیشترین زواری که به این امامزاده می‌آیند از استان های ایلام و کرمانشاه است، در واقع بنای این امام زاده در منطقه خوش آب و هوایی قرار دارد و گردشگران مذهبی زیادی برای زیارت به این امامزاده می آیند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان ادامه داد: اداره کل گردشگری استان به همراه اوقاف در راستای توسعه گردشگری مذهبی در این منطقه امکانات و زیر ساخت های اساسی از جمله سرویس بهداشتی، نماز خانه و زائر سرا را برای زائرین فراهم آورده است .این امامزاده در تمام فصل ها مورد استقبال گردشگران مذهبی قرار دارد.

وی افزود: در شرق استان لرستان امامزاده‌ای به نام «امامزاده حسن» وجود دارد که زائرانی از استان‌های چهارمحال و بختیاری، اصفهان، خوزستان و مرکزی به زیارت آن می آیند و با قربانی کردن گوسفند نذر خود به این امامزاده را ادا می کنند، فاصله امامزاده حسن تا شهر الیگودرز حدوداً ۴۰ کیلومتر است ودر منطقه صعب العبور قرار دارد و زائران یک شب در این امامزاده اقامت می‌کنند؛ در این امام زاده هم با همکاری اداره اوقاف زائرسرا ساخته شده و زیرساخت‌های جاده‌ای و امکانات بهداشتی برای زائران فراهم کرده‌ایم.

عطا حسن پور یادآور شد: در مرکز شهر خرم آباد مقبره «امامزاده علی» قرار دارد؛ این بارگاه در قرن چهارم هجری توسط حاکم شهر بازسازی و مرمت شده و چون در دل بازار قرار دارد هسته اولیه شکل‌گیری کانون مذهبی شهر است و در واقع میعادگاه مذهبی مردم شهر خرم آباد در ایام عاشورا و تاسوعا و اعیاد مذهبی است .

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان تصریح کرد: بقعه «امامزاده زیبا محمد» در ۴۰ کیلومتری شرق خرم‎آ‎باد واقع شده است؛ این امامزاده با توجه به اسناد باستان شناسی به دست آمده از قرن هفتم هجری قمری واجب التعظیم است و معجزاتی از این امامزاده به عنوان برادر امام رضا (ع) و کرامات او در متون کهن سخن به میان آمده است؛ «امامزاده زیبا محمد» یکی از امامزاده‌هایی واجب و تعظیم برای مردم منطقه است ومردم محل برای آن احترام خاصی قائل هستند و کسانی که منطقه بیشه برای گردشگری می‌آیند به زیارت این امامزاده می‌روند.

منبع: خبرگزاری شبستان